ไม่มีดราม่า นี่คือชื่อพืชเรียกว่า กระดอเย็น เป็นไม้ที่อยู่ในสกุล Salacia มีรายงานระดับโลกพบรวม ทั้งสิ้น 214 ชนิด ในประเทศไทยพบเพียง 11 ชนิด ซึ่งอยู่ในกลุ่มสมุนไพรที่หมอยาไทยต้องการนำมาใช้หลายชนิด คือ (1) กำแพงเจ็ดชั้น (Salacia chinensis L.) ลักษณะไม้รอเลื้อย (2) ตากวง (1) (Salacia dongnaiensis Pierre) เป็นไม้เถา (3) ตาส้ม (Salacia grandiflora Kurz) เป็นไม้เถา (4) กำแพงถลาง (Salacia korthalsiana Miq.) เป็นไม้เถา (5) ตากวง (2) (Salacia laotica Pit.) เป็นไม้เถา (6) สะเดาเย็น (Salacia macrophylla Blume) เป็นไม้พุ่ม (7) กระดอเย็น (Salacia noronhioides Pierre) ก็เป็นไม้เถา (8) สะเดาหด (Salacia oblongifolia Blume) เป็นไม้เถา (9) ตะก้อง (Salacia rostrata Pierre) เป็นไม้เถา (10) กำแพงเก้าชั้น (Salacia verrucosa Wight) เป็นไม้เถา และ (11) สะเดาตาล (Salacia viminea Wall. ex M.A.Lawson) เป็นไม้เถา
กระดอเย็น มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Salacia noronhioides Pierre มีถิ่นกำเนิดในไทยและเวียดนาม มีลักษณะเป็นไม้เลื้อยจำพวกเถาวัลย์หรือไม้ต้นขนาดเล็กที่บิดงอ กิ่งก้านค่อนข้างเรียบ ใบเรียงตรงข้ามหรือสลับกัน มีลักษณะเป็นแผ่นหนัง รูปไข่หรือรูปรีแกมรูปไข่กลับ โคนมน ปลายแหลมหรือมน ขอบใบเรียบ เส้นใบข้างละ 20–24 เส้น ดอกมี 3–6 ดอกขึ้นไปเป็นพวงในซอกใบ ทั้งกลีบเลี้ยง กลีบดอกสีเหลือง โค้งมนเล็กน้อย ผลทรงกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง 2.5–3 ซม. ผิวขรุขระ เนื้อในผลสุกกินได้ เมื่อสุกมีสีแดงสด บางคนเรียก กระดอเย็นว่า “องุ่นทะเล” เนื่องจากผลมีลักษณะคล้ายองุ่นและเชิญชวนให้นกหลายสายพันธุ์มากัดกิน ลักษณะพิษเศษอีกประการเป็นต้นไม้ที่มีความทนทานมาก เติบโตได้ในสภาพชายฝั่งที่มีธรรมชาติรุนแรง ซึ่งพืชชนิดอื่นไม่สามารถอยู่รอดได้
ในมุมของสรรพคุณยาสมุนไพรนั้น มีรายงานว่ามีพืชในสกุลนี้ที่มีประโยชน์คล้าย ๆ กัน คือ สะเดาเย็น ชื่อวิทยาศาสตร์ Salacia macrophylla Blume ชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ เช่น กระดอหด (ตราด) ขอบดง ขอบนาง (ปัตตานี) ไข่กระจง (นราธิวาส) สะเดาเย็น (ตราด)
กระดอเย็น ที่ฝรั่งเรียกชื่อทั่วไปว่า Sea Grape หรือ องุ่นทะเลนั้น บางครั้งก็เรียกชื่อที่รู้จักกันทั่วไปว่า Salacia เป็นพืชที่หลายประเทศมีการใช้ในทางยาแผนโบราณ โดยเฉพาะในยาอายุรเวทของอินเดียมัก นำเอาส่วนของเปลือกรากมาใช้ทางการแพทย์ เช่น ใช้กับโรคเบาหวาน โรคอ้วน และอาการอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง นอกจากนี้ ยังใช้รักษาโรคหนองใน หอบหืด อาการคัน ปวดข้อ ประจำเดือนไม่ปกติ และบรรเทาอาการกระหายน้ำด้วย
นอกจากในอินเดียแล้ว ศรีลังกา จีน และประเทศอื่นๆ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ก็นำเอารากกระดอเย็น มาใช้ในสรรพคุณคล้ายกัน และที่น่าสนใจที่มาจากประสบการณ์จากภูมิปัญญาดั้งเดิมสืบต่อกันมา ใช้รากต้มน้ำดื่มจะทำให้กดความต้องการทางเพศ ในประเทศไทยเองก็พบครูฝึกทหารในบางท้องถิ่น นำรากกระดอเย็นมาต้มน้ำให้ทหารเกณฑ์ดื่ม เพื่อลดความพุ่งพล่านอารมณ์คิดถึงคนรัก หรือลดความคึกคะนองเพศ ทหารหาญจะได้มีสมาธิในการฝึกฝน เมื่อดื่มน้ำต้มรากกระดอเย็นแล้ว (หรือปราชญ์โบราณท่านลึกซึ้งกับฤทธิ์เดชนี้จึงตั้งชื่อให้ “เย็น” ไม่ใช่ “เร่าร้อน”) จะไม่มีความต้องการทางเพศ ชั่วคราว
ดังที่กล่าวไว้พืชในสกุลนี้ (Salacia) มีหลายร้อยชนิด จึงพบว่าในศรีลังกาและอินเดียมีการใช้สมุนไพรในสกุลนี้ค่อนข้างมาก แต่ไม่พบในไทย เช่น ชนิด Salacia oblonga Wall. ex Wight & Arn. และ Salacia reticulata Wight ซึ่งแพทย์อายุรเวทใช้รากในการรักษาเบาหวานเช่นกระดอเย็น และมีงานวิจัยสนับสนุนสามารถลดน้ำตาลสะสม (glycated hemoglobin: HbA1C) ได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่ยังมีงานวิจัยอย่างเพียงพอที่จะสนับสนุนสรรพคุณการลดอาการคันที่ผิวหนัง (Itching skin) หนองใน (Gonorrhea) ปัญหาข้อต่อ (Joint problems) หอบ หืด (Asthma) ลดน้ำหนัก (Losing weight) และอื่น ๆ
สรรพคุณตามตำราอายุรเวทที่มีงานวิจัยสนับสนุนและเป็นพืชที่มีในประเทศไทยชนิดหนึ่ง ได้แก่กำแพงเจ็ดชั้น (Salacia chinensis L.) ซึ่งวิจัยพบมีคุณสมบัติลดการอักเสบได้ดี และตรงกับตำรับยาไทยและยาพื้นบ้าน ที่ใช้กำแพงเจ็ดชั้นร่วมกับกำแพงเก้าชั้น เพื่อลดอาการอักเสบในโรคและอาการ เช่น
ยาซะดวงดัง (ริดสีดวงจมูก) ให้เอา ฮาก(ราก)ตานา (กระดุมผี: Glochidion rubrum Blume) 1 ฮากเขืองหลวง (กำลังควายถึก: Smilax perfoliata Lour.) 1 ฮากเก็ดลิ่นน้อย (เกล็ดปลาช่อน: Phyllodium pulchellum (L.) Desv.) เก็ดลิ่นใหญ่ (เกล็ดปลา: Phyllodium longipes (Craib) Schindl.) 1 แก่นตาไก้ (กำแพงเจ็ดชั้น: Salacia chinensis L.) ยาหัวเหล็ก (ยังจำแนกไม่ได้) 1 ต้มกินดีแล
ยาพอกแก้ฝีปะอาก ให้มันแตก ให้เอา ฮากขัดมอนทั้งเปือก (เปลือก) ทั้งใบโตแม่ (Sida spp.) ใบตาไก้ (กำแพงเจ็ดชั้น: Salacia chinensis L.) แป้งเข้าดอ (แป้งข้าวเหนียวดำ) หมากดูกไส (ขันทองพยาบาท: Suregada multiflora (A.Juss.) Baill.) ขมิ้นขึ้น (ขมิ้น: Curcuma longa L.) ตำตองทาดี (ตำรวมกันแล้วนำไปกรอง แล้วเอามาทาที่ฝี)
ยาแก้ตาฟาง ให้เอา ฮากตาไก้ (กำแพงเจ็ดชั้น: Salacia chinensis L.) 1 เปลือกกางของ (ปีบ: Millingtonia hortensis L.f.) 1 ต้มเขี่ยว 3 บวยเอา 1 แล้วจิงเอาน้ำเผิ้ง น้ำอ้อย ขิงแคง (กระชาย: Boesenbergia rotunda (L.) Mansf.) ใส่กินดีแลฯ (ใช้ดื่ม)
การศึกษาวิจัยพืชในสกุลนี้ค่อนข้างน้อย ในไทยมีการใช้กำแพงเจ็ดชั้นและกำแพงเก้าชั้นค่อนข้างมากแต่ศึกษาวิจัยน้อย ยิ่งกระดอเย็นยังไม่พบงานวิจัยที่สนับสนุนสรรพคุณที่ภูมิปัญญาท้องถิ่นและความรู้การแพทย์พื้นบ้านที่ใช้กันอยู่ รวมถึงกระดอเย็นกับการใช้ลดความต้องการทางเพศ ที่อาจนำมาแก้ไขปัญหาทางการแพทย์ หรือใช้เป็นกลยุทธ์กับงานด้านสังคมได้
ส่งท้าย ความรู้พื้นบ้านใช้ใบกระดอเย็นชงชาดื่มบำรุงสุขภาพนะ
