ในช่วงเปลี่ยนผ่านฤดูอากาศมักจะแปรปรวน เดี๋ยวร้อนเดี๋ยวหนาว บางครั้งฝนตก ทำให้คนไม่สบายเพราะร่างกายปรับตัวไม่ทัน มักป่วยเป็นไข้ไม่สบายและมีอาการไอตามมาด้วย คนสมัยก่อนใช้ผลมะขามป้อมบรรเทาอาการไอ ช่วยขับเสมหะ หรือแม้เวลาปกติไม่ป่วยไข้ก็ใช้บำรุงเสียงได้ มะขามป้อมจึงเป็นต้นไม้อีกหนึ่งต้นที่แนะนำให้ปลูกไว้ใช้ประโยชน์กัน
ชื่อสามัญ มะขามป้อม Emblic myrabolan, Malacca tree
ชื่ออื่นๆ กันโตด กำทวด มั่งลู สันยาส่า
ชื่อวิทยาศาสตร์ Phyllanthus emblicaL.
ชื่อวงศ์ EUPHORBIACEAE
ลักษณะทั่วไป ไม้ต้น สูง 8-12 เมตรเปลือกต้นสีน้ำตาลปนเทา ผิวค่อนข้างเรียบ เรือนยอดรูปร่ม ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก รูปขอบขนาน ติดเป็นคู่ ขนาดเล็ก เรียงสลับ ดอกขนาดเล็กมาก สีเหลืองนวล ออกดอกตามง่ามใบ ในช่วงเดือนมกราคมถึงเดือนเมษายน ผลเป็นผลสดทรงกลม ชุ่มน้ำ สีเขียวอ่อนค่อนข้างใส
การใช้ประโยชน์ ผลใช้แก้ไอและขับเสมหะ แก้หวัด บำรุงเสียง ไม้ใช้เป็นฟืนสำหรับการอยู่ไฟหลังคลอดได้ดี เนื่องจากให้ความร้อนสูงไม่มีควันและกลิ่น
การขยายพันธุ์ มะขามป้อมเป็นไม้พื้นเมืองที่ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด
ขั้นตอนการขยายพันธุ์
1. เก็บผลมะขามป้อมที่สุกและแก่เต็มที่จะมีลักษณะผลสีเขียว อมเหลืองอ่อนนำมาแกะเอาเมล็ดข้างในลักษณะกลมๆขนาดโตกว่าเมล็ดนุ่น 2 เท่าตัว
2. นำเมล็ดที่ได้นำมาล้างน้ำให้สะอาดและนำมาตากแดดให้แห้งประมาณ 2-3 แดด
3. เตรียมถุงดำที่กรอกส่วนผสมของวัสดุเพาะโดยมีส่วนผสมของแกลบสุก ทำการผสมกับดินร่วมปนทรายในอัตรา 1:1 สถานที่เพาะร่มลำไรแดดสามารถส่องถึงได้ประมาณ 40 % ของความเข้มข้นของแสง
4. นำเมล็ดพันธุ์ที่เตรียมไว้นำมาหยอดใส่ถุงเพาะชำหยอดลึกประมาณ 2-3 เซนติเมตรรดน้ำให้ชุ่มอยู่ตลอดเวลา 3-5 วัน ครั้งสังเกตอย่าให้เปียกหรือแฉะจนเกินไปจะทำให้เมล็ดพันธุ์เน่าเสียได้
5. ทำการดูแลรักษารดน้ำสม่ำเสมอประมาณ 45-60 วันเมล็ดก็จะเริ่มงอก
6. เมื่อต้นกล้าโตขนาด ความสูง 5-10 เซนติเมตรให้ย้ายต้นกล้าออกที่โล่งแจ้งจะทำให้ต้นกล้าแข็งแรงยิ่งขึ้น
