ช่วงนี้ล็อคดาวน์เริ่มคลาย พอได้หายใจทั่วท้องกันบ้างแล้ว แม้วันนี้คนไทยที่ฉีดวัคซีนครบ 2 โดสยังห่างเป้า 70 % ที่จะสร้างภูมิคุ้มกันหมู่ได้ และในวันที่มียอดรวมผู้ติดเชื้อทะลุ 1.7 ล้านคนแล้ว แต่ไทยเรามียอดผู้เสียชีวิตเพียง 1.7 หมื่นคนเศษหรือคิดเป็นอัตราตาย 1.03 %เท่านั้น แสดงว่ามีผู้หายป่วยจากโควิดมากกว่า 98% เลยทีเดียว จึงอาจกล่าวได้ว่าการที่คนไทยมีอัตราการตายจากโควิดต่ำ คงไม่ใช่เพราะวัคซีนอย่างเดียวแน่ๆ แต่น่าจะเป็นเพราะการที่คนไทยพร้อมใจกันรักษาวินัยใส่หน้ากาก เว้นระยะห่าง ล้างมือ บวกกับวิถีสุขภาพไทยที่รู้จักใช้สมุนไพร ต้ม อม ดม ดื่ม กล่าวคือ ต้ม(ยำ) อม(ยาลูกกลอน) ดม(ไอน้ำสมุนไพร) และดื่ม(ชาสมุนไพร)ในชีวิตประจำวันนั่นเอง
ผู้ป่วยที่รอดจากโรคโควิดย่อมรู้สึกเหมือนได้ชีวิตใหม่ แต่ก็ไม่ทุกคนเพราะมีไม่น้อยที่ต้องทุกข์ทรมานจากอาการที่เรียกว่า “ลองโควิด” อีกยาวนานกว่า 12 สัปดาห์เลยทีเดียว และมักจะเกิดกับผู้ป่วยอายุ 35 ปีขึ้นไปได้พอๆ กับผู้สูงอายุเกิน 60 เลยหละ คำว่า “ลองโควิด” เป็นศัพท์แพทย์ใหม่เอี่ยมที่ต้องการบ่งบอกถึงสภาพของผู้ป่วยที่ปลอดเชื้อโควิดแล้ว แต่ยังมีอาการควันหลงทั้งทางจิตและกายคล้ายยังเป็นโควิดอยู่อีกยาว จึงเรียกชื่ออาการนี้ว่า “Long COVID” เช่น ยังรู้สึกเหมือนมีไข้ ไอเรื้อรัง จมูกและลิ้นยังไม่รับรู้กลิ่นรส หมดเรี่ยวแรงปวดเมื่อยตามเนื้อตัว ปวดหัวบ่อยๆ ท้องเสีย ใจสั่นแน่นหน้าอก ส่วนอาการทางจิต มีตั้งแต่ ความจำเลอะเลือน นอนไม่หลับ วิตกกังวล สมาธิสั้น จนถึงขั้นเครียด ซึมเศร้า ความผิดปกติหลังโควิดเหล่านี้แพทย์ท่านว่าอันตรายต่อสุขภาพพอๆ กับโควิดเลยทีเดียว จะปล่อยทิ้งไว้ให้หายเองไม่ได้ ต้องรีบฟื้นฟูให้หายขาดโดยเร็ว
บอกได้เลยว่า สำหรับแพทย์แผนไทยแล้ว “ลองโควิด”ไม่ใช่อาการแปลกใหม่อะไร เพราะหมอไทยไม่ใช่แค่รักษาโรคให้หายเท่านั้น แต่ยังต้องฟื้นฟูสุขภาพของคนไข้หลังหายโรคให้กลับเป็นปรกติทั้งร่างกายและจิตใจด้วย ท่านจึงมีศัพท์เรียกอาการหลังฟื้นไข้ว่า “ลมปลายไข้” ซึ่ง พจนานุกรมศัพท์แพทย์และเภสัชกรรมแผนไทย ฉบับราชบัณฑิตยสภา ให้นิยามแบบจัดเต็มไว้ว่า “ความผิดปรกติเล็กๆน้อยๆ เช่น ไม่สบายตัว วิงเวียน คลื่นไส้ เบื่ออาหาร อ่อนเพลีย ท้องอืดเฟ้อ มักเกิดขึ้นหลังฟื้นไข้ หรือหายจากความเจ็บป่วยบางอย่าง แพทย์แผนไทยมักแก้ด้วยยาหอมเช่น ยาหอมนวโกฐ”
เมื่ออาการ “ลองโควิด” กับ “ลมปลายไข้” ใกล้เคียงกัน “ยาหอมไทย”ก็น่าจะรักษาอาการช่วงฟื้นไข้จากโควิดได้ เพราะยาหอมมีสรรพคุณหลักคือ บำรุงหัวใจ เมื่อหัวใจดีก็มีชัยเหนือโรคภัยไข้เจ็บไปครึ่งหนึ่ง และยาหอมหลักที่ช่วยรักษาลมปลายไข้หรืออาการผิดปรกติช่วงฟื้นไข้ก็คือ ยาหอมนวโกฐ ซึ่งเป็นยาตำรับสำคัญที่เป็นทั้งยาสามัญประจำบ้านและยาในบัญชียาหลักแห่งชาติ ประเภทยาจากสมุนไพรตามภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยดั้งเดิม ทั้งยังมีฐานองค์ความรู้ใหม่จากงานวิจัยที่ได้รับการสนับสนุนจาก สกว.พบว่า ยาหอมนวโกฐ มีฤทธิ์ต่อระบบหัวใจและหลอดเลือด รวมทั้งระบบทางเดินอาหาร และระบบประสาทส่วนกลาง ซึ่งสามารถเยียวยาอาการลองโควิดได้สบายมาก
แต่เนื่องจากสมุนไพรในตำรับยานวโกฐดั้งเดิม ตามคัมภีร์ชวดารของขุนโสภิตบรรณลักษณ์มีถึง 58 ชนิด จึงไม่สะดวกที่คนทั่วไปจะปรุงยาตำรับใหญ่ขนาดนั้นมาใช้เอง นอกจากจะได้ยานวโกฐสำเร็จรูปจากจากหมอหรือร้านขายยามาใช้แก้ “ลองโควิด”รับรองได้ผลแน่
ในที่นี้ขอแนะนำให้ใช้เกสรบัวหลวงที่อยู่ในตำรับแค่ตัวเดียวก็พอเอาอยู่ ทั้งอาการลองโควิดทางกายและทางใจ บัวหลวง (ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Nelumbo nucifera Gaertn.) ในเกสรตัวผู้มีสารกลุ่มฟลาโวนอยด์ ชื่อ นีลุมโบโรไซด์ เอ (Nelumboroside A) และนีลุมโบโรไซด์ บี (Nelumboroside B) ซึ่งออกฤทธิ์รักษาระดับความดันในหลอดเลือดแดงให้ปรกติและเพิ่มปริมาณเลือดที่ไหลเข้าสู่หัวใจ เพื่อป้องกันมิให้เกิดหัวใจขาดเลือด ยิ่งไปกว่านั้นยังออกฤทธิ์ป้องกันความจำบกพร่อง โดยป้องกันความเสียหายของสมองอันเกิดจากความเครียดพร้อมกับเสริมสร้างเซลล์ประสาทใหม่ด้วย ช่วยคลายอาการซึมเศร้าได้ใกล้เคียงกับใช้ยาฟลูออกซิทีน (fluoxetine) ในผู้ป่วยจิตเวชที่มีอาการซึมเศร้าหรือเบื่อโลก
วิธีชงชาเกสรบัวหลวงดื่มแก้อาการลองโควิดง่ายมากคือ ใช้เกสรบัวหลวงแห้งหนัก 50 กรัมชงกับน้ำเดือด ครึ่งลิตร ดื่มอุ่นๆ ครั้งละ 150 ซีซี (ประมาณเกินครึ่งแก้วน้ำ) 3 เวลาหลังอาหาร เป็นเวลา 14 วัน จะช่วยให้สมองแจ่มใส คลายซึมเศร้า หัวใจสูบฉีดดีเลือดลมไหลเวียนเป็นปรกติ ช่วยให้นอนหลับสบาย และฤทธิ์ฝาดของเกสรบัวหลวงยังช่วยลดไข้ เจริญอาหาร แก้ธาตุพิการ เช่น กินอาหารไม่รู้รส หืดไอ ปวดหัว ปวดตา ชาตามตัวหรือปวดเมื่อยในข้อในกระดูก ขัดปัสสาวะ เป็นต้น
อาการลองโควิดจึงไม่ร้ายแรงอย่างที่คิด สามารถพิชิตได้ด้วยตำรับยาหอมนวโกฐ หรือจะใช้ชาชงเกสรบัวหลวงอย่างเดียวก็เอาอยู่ ผู้ที่ไม่ติดโควิดจะชงชาเกสรบัวหลวงเป็นเครื่องดื่มบำรุงสุขภาพก็ได้เช่นกัน.
