สมุนไพรคู่ครัว : มะนาว

มะนาวเป็นวัตถุดิบอีกอย่างที่ทุกบ้านมีติดตู้เย็น ไม่ว่าจะไปตลาดกี่ครั้ง…ทุกครั้งต้องซื้อมะนาวกลับมาด้วย
มะนาวมีชื่อเรียกหลายชื่อแล้วแต่ละกลุ่ม แต่ละชาติพันธุ์
ถ้าเป็นภาคใต้เรียกว่า ส้มนาว  ภาคเหนือเรียกว่า มะลิว  หากเป็นเขมร-สุรินทร์ เรียกว่า โกรยซะม้า  ชาวไทยใหญ่-แม่ฮ่องสอน เรียกว่า  หมากฟ้า

มะนาวมีชื่อวิทยาศาสตร์ ว่า Citrus aurantiifolia (Christm.) Swingle

มะนาวมีถิ่นกำเนิดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้จึงไม่น่าแปลกใจว่าคนไทยรู้จักใช้มะนาวมาตั้งแต่โบราณ ทั้งนำมาปรุงอาหาร เป็นยาสมุนไพร และใช้เป็นเครื่องสำอางด้วย

ในน้ำมะนาวมีกรดซิตริก (Citric Acid)   กรดมาลิก(Malic Acid)  ช่วยลดไข้ แก้กระหายน้ำ ช่วยให้ร่างกายสดชื่น ดื่มน้ำมะนาวแล้วรู้สึกสดชื่นกระปรี้กระเปร่า
กรดซิตริกช่วยป้องกันโรคเลือดออกตามไรฟัน ช่วยละลายนิ่วและช่วยขับปัสสาวะ ลดการอักเสบ ลดการเจริญเติบโตของเชื้อโรค ลดความมันบนผิวหนัง บำรุงผิวพรรณ

ในมะนาวมีสารที่เรียกว่า “ฟลาโวนอยด์” (flavonoid)   ซึ่งมีประโยชน์มาก
สารกลุ่มฟลาโวนอยด์ (flavonoid) ประกอบด้วยสารเฮสเพอริดิน (hesperidin) รูทิน (rutin) และนาริงจิน (naringin) และลิโมนิน เป็นฟลาโวนอยด์หลักของพืชตระกูลส้ม

ชาวตะวันตกทั่วไปมักดื่มน้ำส้ม หรือน้ำจากผลพืชตระกูลส้ม เช่น ส้มโอ หรือมะนาว ประกอบกับอาหารเช้า น้ำผลไม้เหล่านี้มีวิตามินซี และมีสารกลุ่มฟลาโวนอยด์ (flavonoid)

สารกลุ่มฟลาโวนอยด์ส้มนี้มีรายงานทางการแพทย์ตะวันตกว่าใช้ในการรักษามาลาเรีย โรครูมาติสม์เรื้อรังและโรคเกาต์ ใช้ในการป้องกันโรคเลือดออกตามไรฟัน ป้องกันการตกเลือดหลังคลอด และช่วยบรรเทาอาการระคายคอจากการติดเชื้อ

การกินฟลาโวนอยด์ส้มทำได้โดยกินส้ม ส้มโอ บีบมะนาวใส่เครื่องดื่ม และดื่มน้ำมะนาวหรือน้ำส้มสด ถ้ากินผิวมะนาว ผิวส้มหรือเครื่องดื่มผิวมะนาวและส้มจะได้ฟลาโวนอยด์ส้มในปริมาณที่มากขึ้น

นอกจากนี้มะนาวยังมีวิตามินซีสูง ช่วยบรรเทาอาการไอขับเสมหะ…ทำได้ง่ายๆ ก็คือ น้ำมะนาว 2 ลูก ใส่น้ำอุ่น2 ช้อนโต๊ะ ใส่เกลือปลายช้อน คนให้เข้ากันแล้วดื่ม หรือใครทนรสเปรี้ยวไม่ได้..ก็จิบทีละน้อยก็ได้

สรรพคุณทางยาของมะนาว
รากมะนาว ใช้ถอนพิษสำแดง แก้ไข้ แก้ฝี แก้ปวด แก้อักเสบ
ใบมะนาว ใช้ฟอกเลือด แก้ตับทรุด
ดอกมะนาวใช้แก้อาการท้องอืดท้องเฟ้อ แก้อาการคลื่นไส้ อาเจียน

ชาวจีนใช้มะนาวแห้งเป็นยารักษาโรคหัวใจและหลอดเลือด
มีการศึกษาวิจัยในห้องปฏิบัติการพบว่า น้ำมะนาวช่วยลดคอเรสเตอรอลในเลือด ช่วยลดความดัน ป้องกันโรคหลอดเลือดหัวใจโดยเฉพาะผู้หญิงวัยทอง กระตุ้นภูมิคุ้มกันในร่างกาย และลดความเสี่ยงเป็นมะเร็ง

สำหรับแอดมินเองมักจะใช้น้ำมะนาวผสมกับดินสอพองใส่น้ำนิดหน่อยพอกให้ทั่วใบหน้า ทิ้งไว้ให้แห้ง 20 นาที แล้วล้างออกให้สะอาด ….นี่แหละค่ะเคล็ดลับลดหน้ามันของแอดมิน และช่วยผลัดเซลล์ผิวหน้าด้วย

สำหรับผิวกาย โดยเฉพาะขา แอดมินจะใช้น้ำมะนาว 1 ลูก ผสมดินสอพอง เกลือ 2 ช้อนโต๊ะ ขมิ้นบดละเอียด ใส่น้ำนิดเดียว คนๆให้ข้นๆ  แล้วใช้ขัดผิวทั้งตัวก็ได้ ใครที่มีรอยแผลเป็น…ใช้สูตรนี้ขัดวันเว้นวันจะช่วยลดรอยดำของแผลเป็นได้

จะเปลี่ยนจากมะนาวเป็นมะขามเปียกก็ได้ผลเหมือนกัน

 

 

 

#มูลนิธิสุขภาพไทย  #ภูมิปัญญาเภสัชไทย

#สมุนไพรไทย    #แพทย์แผนไทย  #สมุนไพรในครัว  #มะนาว

#หมอพื้นบ้าน   #สุขภาพชุมชนด้วยภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านสุขภาพ   #สสส.